Μία εβδομάδα μετά
την είδηση για κούρεμα καταθέσεων στην Κύπρο -η οποία έκανε τον γύρω του
κόσμου- πολλά ερωτήματα μένουν αναπάντητα. Δυσπιστία και
αμφιβολία είναι τα κύρια συναισθήματα που επικρατούν στους πολίτες έναντι των
θεσμών της Ε.Ε και της Ευρωζώνης.
Ο κ. Ανδρέας
Νεοφύτου Οικονομολόγος-Εκπαιδευτικός, πρόεδρος της Ένωσης Καθηγητών Οικονομικών
Μαθημάτων και Δημοτικός Σύμβουλος
Λεμεσού δίνει τις δικές του απαντήσεις, στα κύρια ερωτήματα που απασχολούν τους
Κύπριους πολίτες τις τελευταίες μέρες.
Αρχικά να
αναφέρουμε ότι η Κύπρος εντάχθηκε στην «Ευρωπαϊκή Οικογένεια» το 2004 και φέτος
συμπληρώνει πέντε χρόνια από την ένταξη της στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τον κ. Νεοφύτου «η
είσοδος μας στο ευρώ αποσκοπούσε στην διευκόλυνση των οικονομικών
δραστηριοτήτων με τις χώρες της Ε.Ε καθώς και στη μείωση του κόστους των
συναλλαγών. Μετά την ένταξη, η Κυπριακή Οικονομία λειτουργεί σε ένα εντελώς διαφορετικό
περιβάλλον. Ένα περιβάλλον πολύ ανταγωνιστικό στα πλαίσια μιας μεγάλης
ελεύθερης αγοράς».
Μόλις λίγα χρόνια αργότερα από την ένταξη
στην Ευρωζώνη η Κύπρος οδηγείται στην ύφεση και είναι έτοιμη να ενταχθεί στο
μηχανισμό στήριξης.
Πως οδηγηθήκαμε σε αυτό το
σημείο;
Οι αιτίες που προκάλεσαν την
τραπεζική κρίση είναι οι λανθασμένες αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων των
τραπεζών, των εκάστοτε Διοικητών της Κεντρικής Τράπεζας αλλά και της
κυβέρνησης. Τα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών στο βωμό του υπερκέρδους έπαιρναν
σοβαρές επενδυτικές αποφάσεις με μεγάλο ρίσκο όπως την αγορά ομολόγων στην
Ελλάδα και την εξαγωγή κεφαλαίων για επέκταση των δραστηριοτήτων τους στο
εξωτερικό. Αυτή η δύσκολη οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα δεν μου
προκαλεί έκπληξη αλλά ήταν κάτι το αναμενόμενο.
Πριν μία εβδομάδα ο πρόεδρος της
Δημοκρατίας ανακοίνωσε στο διάγγελμα του την απόφαση του Eurogroup για κούρεμα των καταθέσεων.
Πως θα χαρακτηρίζατε την
απόφαση αυτή και πως θα επηρεάσει την Κυπριακή Οικονομία;
Η απόφαση αυτή είναι άδικη,
απάνθρωπη και κατακεραυνώνει τις βασικές αρχές και αξίες της Ε.Ε ειδικά την
αρχή της αλληλεγγύης. Η Κυπριακή οικονομία θα επηρεαστεί σημαντικά από την
απόφαση αυτή με συνέπειες τη μείωση του ΑΕΠ, τη μείωση μισθών, την ραγδαία
αύξηση της ανεργίας και γενικά θα υπάρξει σημαντική μείωση του βιοτικού
επιπέδου της χώρας.
Τις τελευταίες μέρες γίνονται έντονες
συζητήσεις στα Μ.Μ.Ε για το αν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις εκτός Μνημονίου και
Τρόικας.
Ποια η δική σας γνώμη επί
του θέματος;
Η συμφωνία της 25ης
Μαρτίου για κούρεμα των καταθέσεων σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μέτρα που
επέβαλε η Τρόικα όπως αύξηση του εταιρικού φόρου, περαιτέρω περικοπές κ.τ.λ θα οδηγήσουν
σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης με μαζική φτώχεια και κοινωνική δυστυχία. Σίγουρα
προτεραιότητα πρέπει να είναι η κατάρτιση ενός σχεδίου και η μελέτη όλων των
εναλλακτικών σεναρίων για άμεση αποδέσμευση από τον μηχανισμό στήριξης.
Τον τελευταίο χρόνο αξιόλογοι
κύπριοι επιστήμονες ειδικοί στον τομέα φυσικού αερίου κάνουν λόγο για προπώληση
και σωστή εκμετάλλευση. Πρέπει σίγουρα να μελετήσουμε με σοβαρότητα αυτή τη
περίπτωση και να συμβουλευτούμε αυτούς τους ανθρώπους. Εγώ στην παρούσα φάση,
θεωρώ ότι η αξιοποίηση φυσικού αερίου μπορεί να γίνει είτε με την έκδοση
ομολόγων είτε με την προπώληση ενός μέρους του αποθέματος μας ανά κυβικό μέτρο
όπως γίνεται στη διεθνή πρακτική. Υπάρχουν χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία αλλά
και πολυεθνικές εταιρείες που συνηθίζουν να προαγοράζουν φυσικό αέριο. Φυσικά η
όποια εναλλακτική πρέπει να συνοδεύεται και από σοβαρές διαρθρωτικές αλλαγές.
Όσον αφορά την έξοδο μας από
την Ευρωζώνη και την επαναφορά του δικού μας νομίσματος ποια είναι η δική σας
άποψη;
Πρώτα από όλα πρέπει να δούμε
εάν αυτό επιτρέπετε από τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αν μπορούμε να
παραμείνουμε σε αυτήν μετά την έξοδο από την Ευρωζώνη. Όταν δημιουργήθηκε το
ευρώ και μετά η ένταξη στην Ευρωζώνη ήταν υποχρεωτική. Η Αγγλία και η Δανία έδωσαν μάχη
για να μην συμμετέχουν και ίσως αυτή η «χάρη» να μην επαναληφθεί για άλλες
χώρες. Παρόλα αυτά πριν να αποφασίσουμε για ένα τέτοιο βήμα πρέπει να γίνει μια
εκτενής μελέτη για να δούμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας τέτοιας
κίνησης.
Τελειώνοντας ποια είναι τα
επόμενα βήματα που πρέπει να εφαρμοστούν για αντιμετώπιση της κατάστασης;
Ένα πολύ σημαντικό βήμα είναι η
μείωση των επιτοκίων. Τα επιτόκια τόσο των καταθέσεων όσο και του δανεισμού
στην Κύπρο είναι πολύ ψηλά σε σχέση με τις άλλες χώρες στην Ευρωζώνη. Η
Κεντρική Τράπεζα πρέπει να προτείνει την μείωση των επιτοκίων. Με αυτό τον
τρόπο οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να δανειστούν με λιγότερο κόστος ούτος
ώστε να υπάρξουν επενδύσεις οι οποίες θα οδηγήσουν στην οικονομική ανάπτυξη.
Επιπλέον πρέπει να γίνουν σοβαρές
διαρθρωτικές αλλαγές και αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για να σταματήσει
επιτέλους η ατιμωρησία. Για τη σημερινή τραγική κατάσταση υπάρχουν τεράστιες
ευθύνες και ιδιαίτερα στον τραπεζικό τομέα. Πρέπει να απαιτηθεί άμεσα ο
καταλογισμός των ευθυνών και η προσαγωγή των υπαιτίων ενώπιον της δικαιοσύνης.
Η Κύπρος είναι ένα
πονεμένο νησί και συνοδεύεται από μία μακρόχρονη ιστορία. Παρά τις δυσκολίες
που πέρασε κατά καιρούς πάντα κατάφερνε να αντεπεξέλθει και να αναγεννηθεί μέσα
από τις στάχτες τις. Ας μάθουμε λοιπόν από τα λάθη μας και να προσπαθήσουμε
όλοι μαζί για την αλλαγή.
Στο χέρι μας είναι να τα καταφέρουμε ξανά!!
